Oud Veer (vroegere oefenzone brandweer)

OVAM bezorgde ons recent de resultaten van een verkennend bodemonderzoek naar de aanwezigheid van PFAS op het terrein van de voormalige steenbakkerij Damman aan Oud Veer (dossiernummer 97527).

Daaruit blijkt een dubbel beeld. De resultaten van de bodemstaalanalyse zijn geruststellend. Voor het grondwater werd de bodemsaneringsnorm voor PFAS echter wel overschreden. Hoewel OVAM geen van de betrokken eigenaars verplicht om een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren omdat het over historische bodemverontreiniging gaat, zal het lokaal bestuur Niel toch één beschrijvend bodemonderzoek voor haar rekening nemen.

Voorzorgsmaatregelen Agentschap Zorg en Gezondheid

Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid adviseert momenteel om volgende voorzorgmaatregelen op te volgen:

Op de site en in een zone van 100 meter rond de site

Voeding

  • Eet u zelfgeteelde groenten of fruit? Wissel dan af met producten uit de handel en eet elke dag gevarieerd. Was uw fruit en groenten ook goed voor u ze eet. Dit advies telt zeker voor kwetsbare personen (kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven.
  • Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen. Kwetsbare personen eten beter geen eieren van eigen kippen.

Grond en groenafval

  • Gebruik uw compost niet als meststof voor uw tuin.
  • Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.

Hygiëne

  • Was uw handen, zeker voor de maaltijd.
  • Maak uw huis binnen schoon met water.
  • Maak verharde delen buiten, zoals uw oprit of terras, schoon met water.
Op de site of in een zone van 500 meter rond de site
  • Gebruik geen putwater als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes mee te maken of om mee te koken.
  • Gebruik geen putwater om de moestuin te gieten of om een zwembad te vullen.
Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden van mogelijk PFAS-verontreinigde zones
  • Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbaar waterleidingnet.
  • Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.

Kaartje (klik om te vergroten)

Heeft u nog vragen?

Meer informatie over PFAS vindt u op www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling. U kan ook gerust een e-mail sturen naar pfas@vlaanderen.be.

Check ook de veelgestelde vragen hieronder!

Veelgestelde vragen

Wat zijn PFAS?
Poly- en perfluoralkylstoffen, afgekort PFAS, is een verzamelnaam voor een grote groep van om en bij de 6000 chemische stoffen. Ze komen niet van nature voor in het milieu, maar zijn door de mens gemaakt. PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze in vele industriële toepassingen en consumentenproducten gebruikt zoals brandblusschuim, antiaanbaklagen in kookgerei, waterafstotend textiel, behandeld papier en sommige cosmetica en huishoudproducten. Ze zijn echter niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar.

Hoe kan ik eraan blootgesteld worden?
Deze stoffen komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid. Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam.

Welke effecten kunnen PFAS hebben op de gezondheid?
Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Bij blootstelling aan PFAS treden er geen acute gezondheidseffecten op. Maar het zijn stoffen die we niet kwijt geraken uit het lichaam en die zich dus opstapelen. Langdurige en herhaalde blootstelling kan zo leiden tot oplopende hoeveelheden PFAS. Dat kan invloed hebben op de gezondheid. Daarom is het aangewezen om blootstelling te vermijden waar het kan.

Volgens het meest recente wetenschappelijk onderzoek zijn de voornaamste mogelijke schadelijke effecten:

  • Vermindering van het immuunsysteem en dat is bij kinderen het meest gevoelig. Dit is volgens de laatste studies het meest gevoelige gezondheidseffect. Dit wil niet direct zeggen dat ze sneller en vaker ziek worden.?
  • Kleine vermindering van het geboortegewicht. 
  • Verhoogde cholesterolgehalten.
  • Verstoring van de leverwerking.
  • Verstoring van de hormonenbalans.

Er is geen behandeling mogelijk om PFAS uit het lichaam te verwijderen. Alleen door de opname zoveel mogelijk te beperken, zal de hoeveelheid PFAS in het lichaam langzaam afnemen.

Waarom dit bodemonderzoek in mijn buurt?
In juni 2021 besliste de Vlaamse Regering om alle locaties in kaart te brengen met een verhoogd risico op PFAS-verontreiniging. Bij deze inventarisatie werd een specifiek op PFAS gericht verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op de locatie(s) zoals vermeld in bijgevoegde brief. Er werden stalen genomen van de aarde en het grondwater werd onderzocht aan de hand van peilbuizen.

Mag ik nog groenten en fruit uit eigen tuin eten?
Als u op minder dan 100 meter van de zone woont, geeft het Agentschap Zorg en Gezondheid aan dat groenten en fruit uit eigen tuin kunnen, maar u moet ze wel goed wassen met water voor u ze eet. Dit advies geldt zeker voor kwetsbare personen (kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zijn of borstvoeding geven).

Als u op meer dan 100 meter afstand woont, zijn er geen beperkingen rond groenten en fruit van eigen kweek eten.

Mag ik nog eieren van mijn kippen eten?
Als u op minder dan 100 meter van de zone woont, raadt het Agentschap Zorg en Gezondheid aan dat u maximaal 1 ei per week eet. Kwetsbare personen (kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zijn of borstvoeding geven) eten beter geen eieren van eigen kippen.

Als u op meer dan 100 meter van de site woont, gelden er geen beperkingen rond eieren van eigen kippen eten.

Mag ik compost gebruiken als meststof voor de tuin?
Als u op minder dan 100 meter van de zone woont, adviseert het Agentschap Zorg en Gezondheid om uw compost niet te gebruiken als meststof voor uw tuin.

Als u op meer dan 100 meter van de site woont, gelden er geen beperkingen rond eigen compost gebruiken in de tuin.

Hoe kan ik vermijden dat losse grond verstuift of verwaait?
Er zijn verschillende manieren, bijvoorbeeld de zone vernevelen bij droogte, inzaaien met gras of bloemen, bedekken met boomschors, … .

Moet ik de verharde buitendelen van mijn woning, zoals de oprit of het terras, schoonmaken met water?
Als u op minder dan 100 meter van de zone woont, raadt het Agentschap Zorg en Gezondheid om dat wel te doen.

Als op u meer dan 100 meter van site woont, is het volgens de richtlijnen van Agentschap Zorg en Gezondheid niet nodig om de buitendelen schoon te maken.

Kunnen kinderen nog veilig in de tuin spelen?
Ja, want daar is de grond namelijk bedekt en begroeid. Het blijft wel belangrijk om normale, goede handhygiëne toe te passen.

Mogen kinderen nog op de andere grasvelden in de buurt spelen?
Ja, want ook die zijn bedekt of begroeid.

Mag ik grondwater consumeren?
Nee, omdat u in een zone van 500 meter rond de verontreinigde site woont, mag u putwater niet als drinkwater gebruiken. Ook niet om thee, koffie, ijsblokjes te maken of om ermee te koken.

Mag ik nog grondwater gebruiken om planten water te geven?
Nee, omdat u in een zone van 500 meter rond de verontreinigde site woont, mag u putwater niet gebruiken om planten of uw (moes)tuin water te geven.

Kan ik mijn putwater en bodem laten onderzoeken op verontreiniging met PFAS?
Ja, u neemt hiervoor best contact op met een bodemsaneringsdeskundige.

Mag ik nog regenwater gebruiken?
Ja, regenwater kan nog gebruikt worden. Vanuit duurzaamheidsoogpunt is het beter om regenwater te gebruiken.

Wat moet ik doen wanneer ik in overlappende veiligheidszones woon?
Tussen de veiligheidszones die overlappen zijn dezelfde maatregelen rond grondwatergebruik van toepassing.

Wanneer (en waar) zullen nieuwe metingen gedaan worden?
Het lokaal bestuur Niel gaf de opdracht om zo snel als mogelijk een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren. Zodra de resultaten binnen zijn, zullen we daar opnieuw over communiceren.