Een asbestattest is het resultaat van een asbestinventarisatie van een gebouw. Op basis van deze inventarisatie levert de OVAM voor elk gebouw een uniek asbestattest af. Dit attest bevat informatie over asbest in het gebouw en toetst of het asbestveilig is. Het beschrijft voor een normaal gebruik van het gebouw
- welke materialen of gebouwonderdelen asbest bevatten
- wat de staat is van het asbest
- en geeft advies over hoe het veilig kan beheerd of verwijderd worden.
Voorwaarden
Wanneer is een asbestattest verplicht?
Een asbestattest is verplicht bij een overdracht onder levenden, naar een nieuwe eigenaar, van een toegankelijke constructie die gebouwd is vóór 2001.
Voor een toegankelijke constructie (gebouwd vóór 2001) die kleiner is dan 20 m² is het asbestattest niet verplicht, behalve als:
- de som van de over te dragen toegankelijke constructies 20 m² of groter is
- de toegankelijke constructie onderdeel uitmaakt van een groter bouwkundig geheel.
Het asbestattest moet aanwezig zijn op het moment van de overdrachtsovereenkomst. Dat is meestal het compromis, maar het kan ook op een ander moment plaatsvinden.
De notaris kan steeds uitmaken per situatie of een asbestattest nodig is en op welk moment dit er moet zijn.
In de toekomst
Vanaf 2032 zal voor elke toegankelijke constructie die gebouwd is vóór 2001 en waarvan u eigenaar bent, een asbestattest verplicht zijn, ook als u geen plannen voor een overdracht hebt.
Wat bij verhuur?
Verhuur op zich is momenteel geen aanleiding om een asbestattest te laten opmaken. Maar àls er een asbestattest beschikbaar is, dan bent u verplicht om een kopie te bezorgen aan de huurder(s).
Hoe aanvragen ?
1. Stel een gecertificeerd asbestdeskundige aan
Om een asbestattest voor uw eigendom te bekomen stelt u een gecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie (ADI) aan. Op de website van OVAM vindt u een lijst van bedrijven die een asbestinventarisatie mogen uitvoeren voor het asbestattest. U kunt zoeken op naam of op gemeente en postcode. Deze lijst wordt minstens wekelijks geactualiseerd.
U kunt als eigenaar ook een volmacht geven om een asbestattest te laten opmaken, vb. aan een notaris, makelaar of gebouwenbeheerder.
2. De asbestdeskundige inventariseert uw gebouw
De deskundige doet een plaatsbezoek en maakt een inventaris op. De inventarisatie voor een asbestattest is ‘niet-destructief’. Een niet-destructieve asbestinventaris beschrijft enkel de materialen die een risico kunnen vormen bij het dagelijks gebruik van het gebouw. Tijdens de inspectie worden nooit wanden of vloeren beschadigd om ingesloten asbest op te sporen. Bij het opstellen van een destructieve asbestinventaris gebeurt dat wel.
Toch zijn ook voor een niet-destructieve inventaris soms kleine beschadigingen van verdachte materialen nodig. Vaak kan alleen een laboanalyse met zekerheid bepalen of het materiaal asbesthoudend is of niet. Voor de monstername moet dan een stukje van het verdacht materiaal verwijderd worden.
3. De asbestdeskundige bezorgt u het asbestattest van de OVAM
Na een volledige invoer van de gegevens, bezorgt de asbestdeskundige u het asbestattest van de OVAM. U kunt het asbestattest vanaf dat moment ook raadplegen via de Woningpas.
De standaard geldigheidstermijn van een asbestattest is 10 jaar of tot er een recenter asbestattest wordt opgesteld. In sommige gevallen kan een kortere geldigheidstermijn toegekend worden. Dat is het geval wanneer er een beperking was tijdens het onderzoek, waardoor de asbestdeskundige niet het ganse inspectiegebied heeft kunnen onderzoeken.
Kostprijs
Kost
Er is geen vaste prijs bepaald in de wetgeving. De asbestdeskundige bepaalt zelf de prijs van de asbestinventarisatie maar voert deze uit volgens de richtlijnen van het inspectieprotocol. Het beste is om bij meerdere asbestdeskundigen een offerte te vragen en die offertes te vergelijken.
De prijs van de tussenkomst van de asbestdeskundige wordt onder meer bepaald door:
-
omvang van de te inspecteren gebouwen en het terrein
-
ouderdom en renovatiegraad: in oudere, weinig gerenoveerde woningen of gebouwen is de kans groter op het aantreffen van verschillende asbestmaterialen
- aantal monsternames en labo-analyses
- ‘retributiekost’ van het attest (50 euro). De asbestdeskundige moet deze kost aan de OVAM betalen. De asbestdeskundige rekent dit door aan de klant.
Om een geldig asbestattest te bekomen, volstaat het dat de asbestdeskundige een visuele, niet-destructieve inspectie uitvoert. De eigenaar kan wel vrijwillig vragen om bijkomend onderzoek uit te voeren, in dat geval zal de kostprijs hoger liggen:
- asbestinventarisatie voor een werkgever conform de Codex wow
- destructief onderzoek in werkzones voorafgaand aan werken of sloop
- bijkomende monsternames en labo-analyses
- …
Tegen 2032 moet elke eigenaar van een woning of gebouw over een asbestattest beschikken. De marktvraag zal dan ook toenemen en de OVAM zal eigenaars via campagnes bewust maken van deze verplichting en aansturen op het tijdig opmaken van het asbestattest, bijvoorbeeld voorafgaand aan een renovatie. Eén jaar na de invoering blijkt duidelijk hoe belangrijk het asbestattest is om eigenaars te informeren en te beschermen tegen asbestrisico’s. In niet minder dan 65% van de woningen en gebouwen zijn één of meerdere asbesttoepassingen aanwezig. Het asbestattest toetst finaal of de woning of het gebouw reeds asbestveilig is of niet. Tegen 2040 wil Vlaanderen asbestveilig zijn. In 41% van alle gevallen moeten eigenaars maatregelen nemen om een asbestveilige toestand te bekomen. Met een hele waaier aan instrumenten ondersteunen de OVAM en de Vlaamse overheid deze eigenaars om makkelijk en voordeliger asbest te laten verwijderen (OVAM-website ‘Ondersteuning en subsidies bij asbestverwijdering’). Tegen 2040 moet deze 41% herleid zijn tot 0% om een asbestveilig Vlaanderen te realiseren.
Asbest verwijderen of niet
Wanneer is het verplicht om asbest te verwijderen? Er is vandaag (nog) geen algemene verplichting om asbesthoudende toepassingen in je gebouw of woning te verwijderen, tenzij het asbest in slechte staat is of ingesloten zit en bij renovatiewerken bloot komt te liggen.
Toch neem je asbest in je gebouw best zo snel mogelijk weg, zeker tijdens renovatiewerken. Dat is alleen maar positief voor de waarde van het gebouw. De lokale toezichthouder milieu van je gemeente kan je bovendien verplichten om het asbest te (laten) verwijderen.
Asbest in zeer slechte staat
Veel asbesthoudende toepassingen zijn in slechte staat. Door veroudering of jarenlange blootstelling aan weer en wind komen er schadelijke asbestvezels los. Die kunnen in de omgeving terechtkomen en gezondheidsrisico’s veroorzaken.
Iedereen die asbesthoudende materialen beheert, bijvoorbeeld als particuliere woningeigenaar, is verplicht om ervoor te zorgen dat asbest in slechte staat geen risico’s vormt. Een asbesttoepassing in slechte staat:
- is broos of beschadigd
- brokkelt af
- of geeft stof af
Een asbesttoepassing in slechte staat kan je best (laten) verwijderen. Je mag het materiaal niet insluiten. Tijdelijk fixeren of inkapselen om urgente risico’s te vermijden, mag wel in afwachting van verwijdering.
Bij renovatiewerken
Voer je renovatiewerken uit aan je woning of een ander gebouw? Dan bent je verplicht om alle asbesthoudende materialen die door de werken eenvoudig bereikbaar worden, te verwijderen.
Eenvoudig bereikbaar
De verplichting om asbest bij renovatiewerken weg te halen, geldt voor alle asbesthoudende toepassingen die eenvoudig bereikbaar worden. Wil je bijvoorbeeld voorzetwanden uit gipskarton verwijderen en achter de gipswanden bevindt zich lambrisering in asbestcement, dan moet je deze lambrisering verwijderen.
Verbod op insluiten of bedekken
Het verbod om asbesthoudende materialen in te sluiten of te bedekken geldt voor alle asbestmaterialen die weggenomen moeten worden om een asbestveilige toestand te verkrijgen. Bijvoorbeeld het insluiten van een asbesthoudende vinyltegelvloer (met asbesthoudende zwarte lijm) met een andere vloer is niet toegelaten. Het bedekken is enkel toegelaten als tijdelijke risicobeheersmaatregel of maatregel voor een veilig beheer. Asbesthoudende dak- of gevelbekleding mag nooit bedekt worden, ook niet als risicobeheermaatregel.
Nieuwe inzichten: aanwezigheid = risico
Recent onderzoek toont aan dat alleen al de aanwezigheid van hechtgebonden of niet-hechtgebonden asbest in een gebouw een gevaar kan vormen voor het leefmilieu.
Dat komt omdat het bindmiddel (vb cement) dat de schadelijke asbestvezels insluit door veroudering en verwering alsmaar zwakker wordt. Daardoor komen de asbestvezels bloot te liggen en kunnen ze in de omgeving terechtkomen.
Hoe slechter de toestand van een asbesttoepassing, hoe moeilijker het wordt om ze veilig te beheren en te ontmantelen. Bovendien lopen ook de maatschappelijke kosten steeds meer op, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid of voor de bouw- en recyclagesector.
Asbestbeleid geïntegreerd in andere beleidsdomeinen
De Vlaamse Regering streeft ernaar onze leefomgeving uiterlijk tegen 2040 asbestveilig te maken. Die doelstelling staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van een breder beleid. Bijvoorbeeld op het vlak van:
- klimaat: de verwijdering van risicovolle asbesttoepassingen in daken, gevels of rondom stookinstallaties triggert een energiezuinige vernieuwing met extra dak- of gevelisolatie, een nieuwe verwarmingsinstallatie of de mogelijkheid voor het plaatsen van zonnepanelen (verboden op asbestdaken).
- circulaire bouw: gevaarlijke stoffen zoals asbest verwijderen is essentieel om sloopmaterialen terug in de kringloop te brengen en zo duurzame, circulaire gebouwen en renovaties mogelijk te maken.
- ruimtelijke ordening: dankzij de sloop van oude, asbesthoudende gebouwen in buitengebieden ontstaat er nieuwe ruimte.
- wonen: asbestveilig wonen is een onmisbaar onderdeel van de basiswoonkwaliteit.
Waar kan je terecht met asbesthoudend afval?
Asbesthoudende materialen moeten altijd worden afgevoerd als asbestafval. Je mag ze niet hergebruiken voor andere toepassingen. Met asbestafval kan je terecht op het recyclagepark of bij een geregistreerde asbestinzamelaar. Je kan het ook thuis voordelig laten ophalen.
- Ophaling aan huis - Jouw gemeente organiseert samen met IGEAN een bronophalingsproject, dat is een voordelige ophaling aan huis van asbestcement. De ophaling gebeurt met aangepaste asbestzakken of containers met een bigbag. De ophaling geldt alleen voor hechtgebonden asbestcementtoepassingen. Wie het materiaal gaat verwijderen – zelf of de aannemer – speelt geen rol. Meer info op de website van IGEAN: www.igean.be/asbest om je aanvraag in te dienen.
- Recyclagepark - Kleinere hoeveelheden hechtgebonden asbestafval mag je naar het plaatselijke recyclagepark brengen. Je kan geen los asbest naar het recyclagepark brengen. Het is verplicht om het asbestafval te verpakken voor je het naar het recyclagepark brengt. Zo vermijd je stofvorming en breuken tijdens het transport. Deze speciale zakken kan je aankopen aan €1 per stuk op elk IGEAN recyclagepark.