OVAM bezorgde ons recent de resultaten van een verkennend bodemonderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in de Samenwerkingsstraat 20 (dossiernummer 97968). De bodemsaneringsnorm voor PFAS in het grondwater werd er overschreden. De resultaten van de bodemstaalanalyses zijn wel geruststellend.
Voorzorgsmaatregelen Agentschap Zorg en Gezondheid
Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid adviseert momenteel volgende voorzorgmaatregelen op de site en in een zone van 500 meter rondom:
Grondwater
- Gebruik geen putwater als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes mee te maken of om mee te koken.
- Gebruik geen putwater om de moestuin te gieten of om een zwembad te vullen.
Oppervlaktewater
- Het oppervlaktewater van de Nielse kleiputten in de Walenhoek mag niet gebruikt worden voor zwemmen, recreatie of andere doeleinden.
- De visvangst mag niet geconsumeerd worden.
Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden van mogelijk PFAS-verontreinigde zones:
- Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbaar waterleidingnet.
- Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.
Kaartje (klik om te vergroten)
Omdat de resultaten van de bodemstaalanalyses geruststellend zijn, zijn er volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid geen no regret-maatregelen nodig rond grondgebruik.
Heeft u nog vragen?
Meer informatie over PFAS vindt u op www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling. U kan ook gerust een e-mail sturen naar pfas@vlaanderen.be.
Check ook de veelgestelde vragen hieronder!
Veelgestelde vragen
Wat zijn PFAS?
Poly- en perfluoralkylstoffen, afgekort PFAS, is een verzamelnaam voor een grote groep van om en bij de 6000 chemische stoffen. Ze komen niet van nature voor in het milieu, maar zijn door de mens gemaakt. PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze in vele industriële toepassingen en consumentenproducten gebruikt zoals brandblusschuim, antiaanbaklagen in kookgerei, waterafstotend textiel, behandeld papier en sommige cosmetica en huishoudproducten. Ze zijn echter niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar.
Hoe kan ik eraan blootgesteld worden?
Deze stoffen komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid. Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam.
Welke effecten kunnen PFAS hebben op de gezondheid?
Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Bij blootstelling aan PFAS treden er geen acute gezondheidseffecten op. Maar het zijn stoffen die we niet kwijt geraken uit het lichaam en die zich dus opstapelen. Langdurige en herhaalde blootstelling kan zo leiden tot oplopende hoeveelheden PFAS. Dat kan invloed hebben op de gezondheid. Daarom is het aangewezen om blootstelling te vermijden waar het kan.
Volgens het meest recente wetenschappelijk onderzoek zijn de voornaamste mogelijke schadelijke effecten:
- Vermindering van het immuunsysteem en dat is bij kinderen het meest gevoelig. Dit is volgens de laatste studies het meest gevoelige gezondheidseffect. Dit wil niet direct zeggen dat ze sneller en vaker ziek worden.?
- Kleine vermindering van het geboortegewicht.
- Verhoogde cholesterolgehalten.
- Verstoring van de leverwerking.
- Verstoring van de hormonenbalans.
Er is geen behandeling mogelijk om PFAS uit het lichaam te verwijderen. Alleen door de opname zoveel mogelijk te beperken, zal de hoeveelheid PFAS in het lichaam langzaam afnemen.
Waarom dit bodemonderzoek in mijn buurt?
In juni 2021 besliste de Vlaamse Regering om alle locaties in kaart te brengen met een verhoogd risico op PFAS-verontreiniging. Bij deze inventarisatie werd een specifiek op PFAS gericht verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op de locatie(s) zoals vermeld in bijgevoegde brief. Er werden stalen genomen van de aarde en het grondwater werd onderzocht aan de hand van peilbuizen.
Mag ik grondwater consumeren?
Nee, omdat u in een zone van 500 meter rond de verontreinigde site woont, mag u putwater niet als drinkwater gebruiken. Ook niet om thee, koffie, ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
Mag ik nog grondwater gebruiken om planten water te geven?
Nee, omdat u in een zone van 500 meter rond de verontreinigde site woont, mag u putwater niet gebruiken om planten of uw (moes)tuin water te geven.
Kan ik mijn putwater en bodem laten onderzoeken op verontreiniging met PFAS?
Ja, u neemt hiervoor best contact op met een bodemsaneringsdeskundige.
Mag ik nog regenwater gebruiken?
Ja, regenwater kan nog gebruikt worden. Vanuit duurzaamheidsoogpunt is het beter om regenwater te gebruiken.
Mag ik nog vissen in de visvijvers?
Ja, maar u mag de visvangst niet opeten.
Mag ik nog voedsel uit eigen tuin eten?
Ja, want volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn er geen maatregelen rond bodemgebruik nodig. Algemeen bevelen ze wel aan om voldoende gevarieerd te eten, van verschillende bronnen.
Mag ik nog compost gebruiken als meststof voor de tuin?
Ja, want volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn er geen maatregelen rond bodemgebruik nodig.
Is het nodig om losse grond te bedekken met bijvoorbeeld grasmatten, doeken, boomschors of kiezels?
Nee, want volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn er geen maatregelen rond bodemgebruik nodig.
Moet ik de verharde buitendelen van mijn woning, zoals de oprit of het terras, schoonmaken met water?
Nee, want volgens het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn er geen maatregelen rond bodemgebruik nodig.
Kunnen kinderen veilig in de tuin spelen?
Ja, de resultaten van de bodemstaalanalyse zijn geruststellend waardoor het Agentschap Zorg en Gezondheid voorzorgsmaatregelen rond bodemgebruik niet nodig acht.
Wat moet ik doen wanneer ik in overlappende veiligheidszones woon?
Tussen de veiligheidszones die overlappen zijn dezelfde maatregelen rond grondwatergebruik van toepassing.
Wordt er bijkomend onderzoek naar de verontreiniging gedaan?
OVAM stelt een beschrijvend bodemonderzoek voor, maar biedt ook de mogelijkheid om een vrijstelling van zo’n onderzoek aan te vragen omwille van historische verontreiniging. Het lokaal bestuur Niel start daarvoor de procedure.
Als het lokaal bestuur Niel vrijgesteld wordt van verder bodemonderzoek en eventuele sanering, dan onderzoekt OVAM op wie de saneringsplicht rust en maant die aan om een beschrijvend bodemonderzoek uit te voeren. Als er geen saneringsplichtige is, voert OVAM het bodemonderzoek zelf uit.